25 września 1825 roku na Linii Stockton – Darlington wyruszył pierwszy pociąg. Była to kolej, która wprowadziła świat na właściwe tory.

Wczesnym rankiem kilkanaście wagonów węgla zostało wyprowadzonych z kopalni przy Witton Park przez konie, a następnie wciągniętych przez stacjonarne urządzenie (stacjonarny silnik parowy z linami) na kolejną stację. Tam dołączono wagon wypełniony workami z mąką, a następnie prowizoryczne wagony dla podróżnych oraz nowo zbudowany wagon pasażerski nazwany „Experiment”. Cały skład sformowano na torach New Shildon i wówczas dołączono lokomotywę – maszynę parową o nazwie „Locomotion No1” Cały pociąg liczący 21 wagonów i ważący około 90 ton wyruszył w drogę. Maszynistą był sam George Stephenson. Pasażerowie zajęli miejsca w każdym możliwym wagonie. Pierwszy postój odbył się w Darlington, gdzie uzupełniono zapas węgla i wody dla lokomotywy, a do pociągu wsiadła orkiestra – by w dalszej drodze podróżnym towarzyszyła muzyka. Odłączono tam też sześć wagonów z węglem. Trasa do Stockton przez Yarm przebiegała sprawnie. W Yarm odłączono kolejne wagony z węglem. Wzdłuż torów było mnóstwo ludzi chcących zobaczyć pociąg i pomachać podróżnym. Gdy tylko droga biegła równolegle do torów powozy konne próbowały ścigać ścigać się z jadącym pociągiem – jednak prędzej czy później dawały za wygraną. Pociąg dotarł do Stockton wioząc blisko 600 pasażerów – witała go salwa z 21 dział. Orkiestra poprowadziła procesję do miasta, gdzie świętowano do późnej nocy.

Kolej Stockton – Darlington (linia biegła z kopalni w pobliżu Auckland, przez Darlington, Yarm do Stockton, gdzie znajdował się port na rzece Tees) powstała z myślą o sprawnym transporcie węgla kamiennego. W tamtych czasach transport drogowy był bardzo powolny. Wóz węgla ciągnięty przez konie poruszał się wolno, zabierał niewiele węgla i był silnie zależny od pogody – kiepsko utwardzone drogi po deszczu były trudne do pokonania. W 1818 roku walijski inżynier George Overtorn na zlecenie Edwarda Pease i zaproszonych przez niego lokalnych przedsiębiorców, fabrykantów i właścicieli kopalń stworzył projekt kolei konnej. Po perturbacjach z finansowaniem, zezwoleniem parlamentu i sprzeciwem lokalnych prominentów – przez których musiano między innymi zmienić przebieg linii – w 1821 roku uzyskano zgodę. W międzyczasie jednak inicjator projektu – wspomniany wcześniej Edward Pease (1767-1858) – zafascynowany pojawiającymi się projektami lokomotyw parowych – postanawia wprowadzić do projektu istotne zmiany. Pease znał George’a Stephensona (1781-1848) – który miał już za sobą kilka udanych konstrukcji pojazdów parowych – w tym dla kopalni Killingworth czy projekt linii kolejowej niedaleko Sunderland. To on ostatecznie przekonał Pease’a, że najlepszym rozwiązaniem dla „Stockton & Darlington Railway” jest ciągnięcie wagonów przez pojazdy napędzane parą. Prace nad budową linni rozpoczęto 13 maja 1822 roku. W 1823 roku parlament uchwalił poprawioną decyzję o zezwoleniu na działalność z uwzględnieniem rodzaju napędu, a także do długiej listy towarów możliwych do transportu dodano możliwość przewozu pasażerów. Prace trwały nieprzerwanie do września 1825 roku. Tory składały się z szyn żeliwnych (na większości linii z żeliwa ciągliwego) przytwierdzone były do kamiennych lub dębowych podkładów (w zależności od terenu po którym przebiegał tor).

W drugiej połowie września 1825 do Aycliffe Lane (obecnie stacja Heighington) dostarczono z fabryki „Robert Stephenson & Co” pojazd parowy – Locomotion No1. Co ciekawe – ogień rozpalano w palenisku za pomocą skupiania promieni słonecznych – było to niedługo przed wynalezieniem zapałek. Wieczorem, 26 września 1825 parowóz z jednym wagonem pasażerskim (nazwanym „Experiment”) przejechał odcinek od Aycliffe Lane do Shildon. Wszystko było gotowe na inauguracyjny przejazd.

Czy była to pierwsza linia kolejowa na świecie? Nie. Pomysł wozów konnych na drewnianych szynach znano już w XVI wieku. Czy pierwszy raz użyto parowozu? Nie. Richard Trevithick ponad 20 lat wcześniej zbudował już pojazd o napędzie parowym ciągnący wagoniki. Co więc wyróżniało „Stockton & Darlington Railway”? Była to pierwsza publicznie dostępna linia kolejowa służąca do przewozu ludzi i towarów. Oznacza to, że każdy kto zapłacił, mógł przewieźć towar lub pojechać jako pasażer. Taryfa była prosta i jasna. W dniu otwarcia linia miała długość 26 mil (42 km) i była najdłuższą istniejącą linią obsługiwaną trakcją parową. Był to też początek rozwoju sieci kolejowej na Wyspach Brytyjskich.

Lokomotywa o nazwie „Locomotion” istnieje do dnia dzisiejszego, choć daleko jej do stanu z inauguracji linii z 27 września 1825. W 1828 roku wybuch w niej kocioł  później wielokrotnie przebudowywano ją i modyfikowano. Zmieniono między innymi konstrukcję kół, rozrządu pary, przeniesienia napędu czy konstrukcję tendra. Ostatecznie po wycofaniu z eksploatacji jej wrak trafił do Shildon, gdzie w warsztatach odbudowano ją z myślą o ekspozycji. W 1857 roku po rekonstrukcji postawiono ją na cokole jako pomnik przed budynkiem stacji w Darlington. Dziś możemy ją oglądać w Muzeum w Shildon.

Opracowano na podstawie materiałów promocyjnych wydanych z okazji 200 lecia kolei w wielkiej Brytanii – zebranych przez autora.